Wat is CO₂-compensatie
Reductie van CO₂
CO₂-compensatie is een vermindering of verwijdering van de uitstoot van kooldioxide of andere broeikasgassen om de emissies ergens anders te compenseren. Offsets worden gemeten in tonnen kooldioxide-equivalent (CO₂e). Eén ton koolstofcompensatie vertegenwoordigt de vermindering of verwijdering van één ton koolstofdioxide of het equivalent daarvan in andere broeikasgassen.
Zowel de Oxford Principles for Net Zero Aligned Offsetting als de Net-Zero Criteria van het Science Based Targets-initiatief pleiten voor het belang om verder te gaan dan compensaties op basis van verminderde of vermeden emissies naar compensaties op basis van koolstof die is vastgelegd uit de atmosfeer, zoals CO₂-verwijdering Certificaten (CORC’s).
Er zijn twee soorten markten voor CO₂-compensatie: naleving en vrijwillige. In een markt zoals het emissiehandelssysteem van de Europese Unie (EU) kopen bedrijven, overheden of andere entiteiten CO₂-compensaties om te voldoen aan verplichte en wettelijk bindende limieten voor de totale hoeveelheid kooldioxide die ze per jaar mogen uitstoten. Het niet naleven van deze verplichte limieten binnen compliancemarkten leidt tot boetes of juridische sancties.
Hoe het begon
Volgens het World Bank State and Trends 2020 Report zijn er 61 initiatieven voor koolstofbeprijzing van kracht of staan ze gepland voor wereldwijde implementatie. Deze omvatten zowel regelingen voor de handel in emissierechten (zoals cap-and-trade-systemen) als koolstofbelastingen, en hoewel deze initiatieven markten voor koolstof vertegenwoordigen, bevatten ze niet allemaal bepalingen voor koolstofcompensatie, maar leggen ze meer nadruk op het bereiken van emissiereducties binnen de activiteiten van gereguleerde entiteiten.
De oorspronkelijke nalevingskoolstofmarkt werd begonnen door het Clean Development Mechanism (CDM) van het Kyoto-protocol. De ondertekenaars van het Kyoto-protocol stemden in met verplichte emissiereductiedoelstellingen, mogelijk gemaakt (gedeeltelijk) door CO₂-compensatie-aankopen door hogere inkomenslanden uit lage- en middeninkomenslanden, gefaciliteerd door het CDM.
Het Kyoto-protocol zou in 2020 aflopen zijn en vervangen worden door het Akkoord van Parijs. De bepalingen van de Overeenkomst van Parijs met betrekking tot de rol van koolstofcompensaties worden nog steeds bepaald door middel van internationale onderhandelingen, waarbij de “Artikel 6”-taal wordt gespecificeerd. Nalevingsmarkten voor koolstofcompensaties omvatten zowel internationale koolstofmarkten die zijn ontwikkeld via het Kyoto-protocol en de Overeenkomst van Parijs, als binnenlandse initiatieven voor koolstofbeprijzing waarin koolstofcompensatiemechanismen zijn opgenomen.
Met de toename van de bevolking en verstedelijking is er meer vraag naar CO₂-compensatie. Binnen de vrijwillige markt wordt de vraag naar CO₂-compensatiekredieten gegenereerd door individuen, bedrijven, organisaties en subnationale overheden die CO2-compensaties kopen om hun uitstoot van broeikasgassen te verminderen om te voldoen aan CO2-neutrale, netto-nul of andere vastgestelde emissiereductiedoelstellingen.
De vrijwillige koolstofmarkt wordt gefaciliteerd door certificeringsprogramma’s (bijv. Puro Standard, de Verified Carbon Standard, de Gold Standard en de Climate Action Reserve) die normen en richtlijnen bieden en vereisten vaststellen die projectontwikkelaars moeten volgen om CO₂-compensatiekredieten te genereren.
Deze programma’s genereren CO₂-compensatiekredieten op voorwaarde dat een emissiereductie- of verwijderingsactiviteit aan alle programmavereisten voldoet, een goedgekeurd projectprotocol toepast (ook wel een methodologie genoemd) en met succes door een derde partij komt (ook wel verificatie genoemd). Zodra CO₂-compensatiekredieten zijn gegenereerd, kan elke koper ze kopen; een individu kan bijvoorbeeld CO2-compensaties kopen om de emissies als gevolg van vliegreizen te compenseren (zie meer over Vliegreizen en Klimaat).
Er bestaan veel entiteiten binnen de vrijwillige koolstofmarkt (Zoals kuwi.org). Verkopers van CO₂-compensatie bieden bijvoorbeeld directe aankoop van CO₂-compensaties, en bieden vaak ook andere diensten aan, zoals het aanwijzen van een CO₂-compensatieproject om de CO₂-voetafdruk van een koper te ondersteunen of te meten. In 2016 werd ongeveer 191,3 miljoen Euro aan CO₂-compensaties gekocht op de vrijwillige markt, wat neerkomt op ongeveer 63,4 miljoen ton CO₂e. In 2018 en 2019 handelde de vrijwillige koolstofmarkt respectievelijk 98 en 104 miljoen ton CO₂e af.
Compensaties ondersteunen doorgaans projecten die de uitstoot van broeikasgassen op korte of lange termijn verminderen. Een veelvoorkomend projecttype is hernieuwbare energie, zoals windmolenparken, biomassa-energie, biogasvergisters, of waterkrachtcentrales.
Andere omvatten projecten op het gebied van energie-efficiëntie, zoals efficiënte kookfornuizen, de vernietiging van industriële verontreinigende stoffen of landbouwbijproducten, vernietiging van methaan op stortplaatsen en bosbouwprojecten. Enkele van de populairste CO₂-compensatieprojecten (vanuit een bedrijfsperspectief) zijn energie-efficiëntie- en windmolenprojecten.
Compensaties voor koolstofverwijdering omvatten methoden die zijn gebaseerd op netto-negatieve producten en processen, zoals biochar, koolzuurhoudende bouwelementen en geologisch opgeslagen koolstof.
Gesanctioneerde compensaties
Het Kyoto-protocol heeft compensaties gesanctioneerd als een manier voor regeringen en particuliere bedrijven om koolstofkredieten te verdienen die op een markt kunnen worden verhandeld. Het protocol stelde het Clean Development Mechanism (CDM) in, dat projecten valideert en meet om ervoor te zorgen dat ze authentieke voordelen opleveren en echt “aanvullende” activiteiten zijn die anders niet zouden zijn ondernomen.
Organisaties die hun emissiequota niet kunnen halen, kunnen hun emissies compenseren door CDM-goedgekeurde Certified Emissions Reductions (CER’s) te kopen.
Compensatie kan een goedkoper of handiger alternatief zijn voor het verminderen van het eigen verbruik van fossiele brandstoffen. Sommige critici maken echter bezwaar tegen CO2-compensaties en twijfelen aan de voordelen van bepaalde soorten compensaties. Due diligence wordt aanbevolen om bedrijven te helpen bij de beoordeling en identificatie van compensaties van “goede kwaliteit”, om ervoor te zorgen dat compensatie de gewenste extra milieuvoordelen oplevert en om reputatierisico’s in verband met compensaties van slechte kwaliteit te voorkomen. Kuwi.org heeft compliance als hoogste prioriteit in het draaiboek.
Kenmerken
Koolstofcompensaties vertegenwoordigen meerdere categorieën broeikasgassen, waaronder koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4), lachgas (N2O), perfluorkoolstoffen (PFC’s), fluorkoolwaterstoffen (HFK’s) en zwavelhexafluoride (SF6).
Koolstofcompensaties hebben verschillende gemeenschappelijke kenmerken:
Vintage
De vintage is het jaar waarin het CO₂-reductieproject CO2-compensatiekredieten genereert. Kredietgeneratie vindt doorgaans plaats na beoordeling door een derde partij (verificatie) zoals uitgevoerd door een validatie-verificatie-instantie (VVB) of aangewezen operationele entiteit (DOE) of andere geaccrediteerde externe beoordelaars.
Doorgaans genereren projecten kredieten voor emissiebeperkende activiteiten of praktijken waarvan is gemeten dat ze plaatsvinden en alleen na beoordeling door een derde partij. Er is echter een praktijk genaamd “Forward Crediting” die wordt gebruikt door een beperkt aantal programma’s waarbij kredieten kunnen worden verleend voor verwachte emissiereducties die de projectontwikkelaar verwacht.
Deze praktijk loopt het risico dat er te veel kredieten worden uitgegeven als het project de geschatte impact niet realiseert en stelt kredietkopers in staat om emissiereducties in het heden te claimen voor activiteiten die nog niet hebben plaatsgevonden.
Project type
Het projecttype verwijst naar de wijziging die werd doorgevoerd (d.w.z. de gebruikte technologie of praktijk) om de emissies door het project te verminderen. Projecten kunnen landgebruik omvatten (bijvoorbeeld verbeterd bosbeheer), methaanvangst, vastlegging van biomassa, hernieuwbare energie, industriële energie-efficiëntie en nog veel meer.
Co-benefits
Naast het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen kunnen projecten voordelen opleveren zoals ecosysteemdiensten of economische kansen voor gemeenschappen in de buurt van de projectlocatie. Deze projectvoordelen worden “co-benefits” genoemd. Projecten die de uitstoot van broeikasgassen in de landbouw verminderen, kunnen bijvoorbeeld de waterkwaliteit verbeteren door het gebruik van kunstmest te verminderen, wat leidt tot afspoeling en water kan verontreinigen.
Certification regime.
Het certificeringsregime beschrijft de systemen en procedures die worden gebruikt om CO2-compensaties te certificeren en te registreren. Er worden verschillende methoden gebruikt voor het meten en verifiëren van emissiereducties, afhankelijk van het type, de grootte en de locatie van het project. Zo maakt het Clean Development Mechanism (CDM) onderscheid tussen grote en kleinschalige projecten.
Op de vrijwillige markt bestaan er verschillende industriestandaarden. Deze omvatten de Verified Carbon Standard, Plan Vivo Foundation en de Gold Standard, die zijn geïmplementeerd om verificatie door derden van CO2-compensatieprojecten te bieden. Puro Standard, de eerste standaard voor technische koolstofverwijdering, is geverifieerd door DNV GL.
Gold Standard vereist levering en verificatie van voordelen voor duurzame ontwikkeling naast emissiereducties. Er zijn ook enkele aanvullende normen voor de validatie van nevenvoordelen, waaronder de CCBS, uitgegeven door Verra en de Social Carbon Standard, uitgegeven door het Ecologica Institute.
Criteria voor kwaliteitscompensaties
Boekhouding van compensaties kan betrekking hebben op de volgende basisgebieden:
Uitgangspunt en meting: welke emissies zouden er plaatsvinden als er geen voorgesteld project zou zijn? En hoe worden de emissies die optreden nadat het project is uitgevoerd gemeten?
Additionele effecten: zou het project toch plaatsvinden zonder de investering die is gegenereerd door de verkoop van CO2-compensatiekredieten?
Er zijn twee veelvoorkomende redenen waarom een project additionaliteit kan missen: (a) als het intrinsiek financieel de moeite waard is vanwege besparingen op de energiekosten, en (b) als het moest worden uitgevoerd vanwege milieuwetten of -regelgeving.
Duurzaamheid—Zijn sommige voordelen van de verlagingen omkeerbaar? (er kunnen bijvoorbeeld bomen worden gekapt om het hout te verbranden, en vermindert het kweken van bomen voor brandhout de behoefte aan fossiele brandstof?
Als de oppervlakte of dichtheid van bossen toeneemt, wordt koolstof vastgelegd. Na ongeveer 50 jaar beginnen bossen volwassen te worden en koolstofdioxide sneller te verwijderen dan een recent opnieuw aangeplant bosgebied.
Lekkage—Veroorzaakt de uitvoering van het project hogere emissies buiten de projectgrens?
Bijkomende voordelen—Zijn er naast de vermindering van de CO2-uitstoot nog andere voordelen, en in welke mate?
Bijkomende voordelen
Hoewel het primaire doel van koolstofcompensatie is om de wereldwijde koolstofemissies te verminderen, beweren veel compenserende projecten ook te leiden tot verbeteringen in de levenskwaliteit van een lokale bevolking. Deze aanvullende verbeteringen worden nevenvoordelen genoemd en kunnen worden overwogen bij het evalueren en vergelijken van CO2-compensatieprojecten. Mogelijke nevenvoordelen van een project waarbij houtkachels worden vervangen door ovens die een minder koolstofintensieve brandstof gebruiken, kunnen bijvoorbeeld zijn:
Minder vervuiling door niet-broeikasgas (rook, as en chemicaliën), wat de gezondheid in huis verbetert.
Beter behoud van bossen, die een belangrijk leefgebied zijn voor dieren in het wild.
Compensatieprojecten kunnen ook leiden tot nevenvoordelen zoals een betere lucht- en waterkwaliteit en gezondere gemeenschappen.
In een recent onderzoek uitgevoerd door EcoSecurities, Conservation International, CCBA en ClimateBiz, beoordeelden meer dan 77 procent van de 120 ondervraagde bedrijven de voordelen voor de gemeenschap en het milieu als de belangrijkste motivator voor het kopen van CO2-compensaties.
Door een prijs op koolstof te zetten, wordt innovatie aangemoedigd door financiering te verstrekken voor nieuwe manieren om broeikasgassen in veel sectoren te verminderen. De doelstellingen voor koolstofreductie stimuleren de vraag naar compensatie en koolstofhandel, stimuleren de ontwikkeling van deze nieuwe industrie en bieden kansen voor verschillende sectoren om innovatieve nieuwe technologieën te ontwikkelen en te gebruiken.
Koolstofcompensatieprojecten leveren ook besparingen op – maatregelen voor energie-efficiëntie kunnen het brandstof- of elektriciteitsverbruik verminderen, wat kan leiden tot een mogelijke verlaging van de onderhouds- en bedrijfskosten.
De UNFCCC heeft een speciale website gecreëerd waar CDM-activiteiten en voorafgaande overwegingsprojecten op vrijwillige basis hun nevenvoordelen kunnen melden.
